کد مطلب:19596 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

چگونه مي توان ريا را علاج كرد ؟

براي درمان ريا در وهله اول بايد يادي از تعريف و نشانه هاي آن كرد . ريا درخواست اعتبار نزد مردم با كارهاي پسنديده است ، در حالي كه آن كارها ريشه دروني نداشته باشد ، مثل اظهار نماز و روزه و يا نوافل در حضور مردم و ترك آن در پنهان . ريا چنان ظريف است كه حتي با پاك كردن اشك چشم در مجلس عزاداري خود را بر ما تحميل مي كند .
اما راه علاج آن با توجه به تعريف مذكور تا اندازه اي مشخص است حالت روحي و فكري رياكار نشان مي دهد كه آن قدر كه مقبول بودن نزد مردم را پذيرفته مقبوليت نزد خدا و پاداش الهي را قبول ندارد . او از اين حقيقت غافل شده كه حسابگر خداست ، شاهد خداست ، و رفعت و سقوط در نزد مردم هم به دست اوست . توجه به چنين مراتبي كه در دعاهاي غني شيعه نيز مشهور است ، آدمي را به نجات و درمان نزديك مي كند :
« الهي ان وضعتني فمن ذالذي يرفعني و ان رفعتني فمن ذالذي يضعون ؛ خدايا اگر تو مرا پست و كوچك نمايي ، چه كسي مرا بالاي مي برد ؟ و اگر تو مرا رفعت و بلندي دهي ، چه كسي مي تواند كوچكم نمايد ، » .
آشنايي با تاريخ زندگي رياكاران كه سرانجام رسوا مي شوند و مخلصان كه بزرگي مي يابند ، انسان را به خدا متصل مي نمايد و از او مي طلبد كه : « الهي وفي اعين الناس فعظّمني ؛ خدايا تو مرا در چشم مردم بزرگ گردان ! » .
دانايي به فقر مردم و عجز آنان در دنيا و به ويژه در آخرت كه پاداشي نخواهند داشت ، تأثير زيادي دارد . در احاديث آمده است كه خداوند در روز قيامت آدمي را به مردم حواله داده و مي فرمايد : « تو براي آنان كار كردي پس از همانها مزدت را باز گير ! » مرحوم نراقي ، استاد اخلاق در باره درمان ريا اين خطاب به نفس را ضروري دانسته كه رياكار به خود بگويد : « اي جاهل ! ادعاي ايمان مي كني و شرم نداري كه طاعت و عبادت خدا را به طمع مال و ستايش مردم مي فروشي ؟ حيا نمي كني كه با پروردگار به وسيله اين كارها استهزاء مي كني ؟ آيا خشنودي مردم را با طاعت آلوده به ريا به دست مي آوري و از خشم خدا و فساد عمل خود باك نداري ؟ آيا حضرت حق تعالي در نزد تو بي اعتبارتر از مشتي بنده ناتوان است ، در حالي كه همه هستي در قبضه قدرت اوست » .
خلاصه بايد به خود تفهيم كرد كه بار كج به منزل نمي رسد ؛ اما نبايد نا اميد شد ؛ زيرا هر كار اخلاقي با تمرين و تدريج به دست مي آيد كه يكي از راههاي مسلم نجات درخواست مصرانه از خود خداست كه . « الهي اخلص نياتنا في معاملتك ؛ خدايا انگيزه هاي ما را در معامله با خودت خالص گردان » . آمين .